- Begraafplaats Groenesteeg. In 1813 in gebruik genomen, in 1828 heringericht en uitgebreid door Salomon van der Paauw. Met aula uit 1828, verbouwd in 1859.
Hartebrugkerk. Eigenlijk Onze-Lieve-Vrouwe Onbevlekt Ontvangen, in de volksmond 'koeliekerk'. Gebouwd in 1836 door Th. Molkenboer, typische 'waterstaatskerk', aanpassingen eind 19e eeuw.
Plantsoen. Stadspark in Engelse landschapsstijl, ontworpen en aangelegd door Salomon van der Paauw in 1836. Verkleind door herenhuizen en verkeersweg. Met o.a. beelden (Wolkers) en volière.
Sterrenwacht. Gebouwd in 1859 door H.F.G.N. Camp, geënt op sterrenwacht St. Petersburg. Uitbreidingen en verbouwingen in 1877 en 1924.
Kamerlingh Onnesgebouw. Oorspronkelijk Physisch, Chemisch,Anatomisch en Physiologisch Laboratorium (1859, H.F.G.N. Camp). Met neoclassicistische voorgevel. Diverse uitbreidingen.Hier was ooit het koudste plekje op aarde.
Schouwburg. In 1865 gebouwd door J.W. Schaap in eclectische stijl ter vervanging oorspronkelijke theater uit 1705. Gebouw bevat enige oudere elementen.
Voormalig Academisch Ziekenhuis. Gebouwd in 1867-'70 door H.F.G.N. Camp, uitgebreid in 1892 door Van Lokhorst. Academisch Ziekenhuis tot 1937, thans Museum van Volkenkunde.
Kweekschool voor de Zeevaart. Opgericht in 1855, eerste nieuwbouw in 1858. Het huidige hoofdgebouw is van 1879 (C.Blansjaar, P.C. Lancel). Verder resteert de oude ziekenboeg aan het Galgewater.
Van der Werfpark. Stadspark, aangelegd in 1885 naar ontwerp van H. Copijn rond het standbeeld Pieter Adriaensz. van der Werf uit 1884.
Stadsgehoorzaal. Gebouwd in 1890-'91 door D.E.C. Knuttel op plaats van afgebrande voorganger, in rijk gedecoreerde neorenaissancestijl.
Laboratoria in Vreewijk. Voorbeelden van uitbreiding van laboratoriumgebouwen universiteit, in neogotische stijl gebouwd door J. van Lokhorst in 1895-'98.
Meelfabriek. Industrieel complex van De Sleutels, v/h De Koster & Co, met veel geavanceerde bouwtechnieken en in verschillende stijlen, met o.a. molengebouw uit 1896 en silo uit 1904.
Volkshuis. Gebouw voor sociaal-cultureel en vormings- en ontwikkelingswerk ter verheffing van de Leidse arbeiders, in 1899 gebouwd door W.C. Mulder.
De Keet. Woonhuis en kantoor van de architect H.J. Jesse, door hemzelf ontworpen en gebouwd in 1905-'06, in zijn eigen stijl met invloeden van Berlage.
Voormalige winkelpand Hasselman en Pander, in 1907 gebouwd door H.J. Jesse en W. Fontein, met overvloedig glas in ijzeren frame. Fraai voorbeeld van Jugendstil.
Gebouw Leidsch Dagblad. Tegenwoordig kantongerecht. Ontworpen door W.M. Dudok in 1914 en gebouwd in 1916-'17, met duidelijke invloed Amsterdamse School. Bijzondere detaillering.
De Kooi. Sociale woningbouw van woningbouwvereniging De Eendracht uit de periode 1920-1935, door H.J. Jesse en J. Splinter; blok voor Werkmanswoningen door B. Buurman. Gebouwd bij Kooipark, ontworpen door W.M. Dudok (1920).
Herensingelkerk. Eigenlijk Onze-Lieve-Vrouwe Hemelvaart- en Sint Josephkerk, gebouwd in 1923-'24 door vader en zoon L. en J.A. van der Laan.
Leidse Hout. Volkspark (inclusief sportterrein), ontworpen door K.C. van Nes en in 1928-'31 aangelegd via de werkverschaffing. Uitgebreid in de jaren vijftig met bospark en openluchttheater.
Joodse Weeshuis. Eigenlijk Centraal Israëlitisch Wees- en Doorgangshuis. In 1929 gebouwd door B. Buurman en M. Oesterman, strak en functioneel met invloed Amsterdamse School. In 1943 door Duitsers 'ontruimd'.
Voormalige boekhandel Breestraat 52, door H. Lamberts in 1933-'34 gebouwd. Invloeden van Dudok en De Stijl.
St. Petruskerk en omgeving. Gebouwd door A.J. Kropholler en H.A. van Oerle in 1934-'36. Kerk en omringende driehoekige woonwijk vormen architectonisch een geheel.
Warenhuis van V&D. Modern kooppaleis, in 1934-'36 gebouwd door J.A. van der Laan.
Nieuwbouw stadhuis. Ontwerp van C.J. Blaauw. Bouw begon in 1934 en werd pas na de oorlog afgerond. Bevat onder meer houtinlegwerk van M.C. Escher.
Gortergebouw TNO. Gebouwd als Instituut voor Praeventieve Geneeskunde in 1953-'56, ontwerp H.F. Mertens.
Sterflat Klikspaanweg. Eerste nieuwbouw SLS, met drie vleugels in stervorm rond open centraal trappenhuis, ontworpen door H. Postel en gebouwd in 1959.
Sociëteit Minerva. Nieuwbouw studentensociëteit uit 1963 door J.W.C. Bals, W. Eijkelenboom, A. Middelhoek, te vervanging van afgebrande voorganger. Voorbeeld van brutalistische bouwstijl.
C.J.C. Reuvens (1793-1835), hoogleraar archeologie en eerste directeur Museum van Oudheden.
Salomon van der Paauw (1794-1869), stadsarchitect. Ontwerper Leidse gasfabriek.
Ph.F. von Siebold (1796-1866), arts, onderzoeker. Verbinding tussen Japan en Europa.
J.R. Thorbecke (1798-1872), hoogleraar rechten, staatsman. Samensteller van de Grondwet van 1848. Meerdere malen eerste minister.
A.H. van der Boon Mesch (1804-1874), hoogleraar natuurkunde, docent Industriecollege. Conservatief politicus.
J.W. Schaap (1813-1887), architect/aannemer en stadsarchitect.
J. Kneppelhout (pseudoniem: Klikspaan, 1814-1885), schrijver en mecenas.
L.M. de Laat de Kanter (1829-1894), wethouder (1876-1892) en burgemeester (1880-1894). Pragmatisch liberaal.
A.W. Sijthoff (1829-1913), drukker en uitgever.
Samuel le Poole (1834-1891), advocaat en fabrikant. Streed voor wettelijke regeling kinderarbeid. Antirevolutionair.
D. de Loos (1834-1908), eerste directeur Gemeente HBS.
M.A. de Vriese (1835-1913), oprichtster van de Christelijke Werkzaamheid onder Fabrieksmeisjes.
M.C. Swanenburg (Goeie Mie, 1839-1915). Moordenares, verdacht van 90 moorden om verzekeringsgeld op te kunnen strijken.
W.C. Mulder (1850-1920), architect.
H. Kamerlingh Onnes (1853-1926), hoogleraar natuurkunde. Benaderde absolute nulpunt, ontdekker supergeleiding. Nobelprijs in 1913.
H.A. Lorentz (1853-1928), hoogleraar natuurkunde, winnaar eerste Leidse Nobelprijs in 1902.
H.L. Drucker (1857-1917), hoogleraar rechten. Progressief liberale sociaal hervormer.
Chr. Snouck Hurgronje (1857-1936), hoogleraar, arabist en islamkenner.
W. Einthoven (1860-1927), hoogleraar fysiologie, winnaar Nobelprijs in 1924.
H.J. Jesse (1860-1943), architect.
E.C. (Emilie) Knappert (1860-1952), godsdienstonderwijzeres en eerste directrice van het Leidsche Volkshuis.
Floris Verster (1861-1927), schilder.
L. van der Laan (1864-1942) en zoon J.A. van der Laan (1896-1966), architecten voor katholiek Leiden en omstreken.
Jhr. N.C. de Gijselaar (1865-1937), populaire burgemeester (Christelijk Historische Unie).
D.A. van Eck (1867-1948), jurist. 'Peetvader' van de Leidse sociaaldemocratie.
H.W.B. Itallie-van Embden (1870-1959), advocate. Actief voor vrouwenkiesrecht en later raadslid voor Vrijzinnig Democratische Bond.
P.J.M. Aalberse (1871-1948), jurist en katholiek politicus. Eerste wethouder sociale zaken (1901-1903) en minister van Arbeid (1918-1925).
J.H. Huizinga (1872-1945), hoogleraar geschiedenis.
C. van Vollenhoven (1874-1933), hoogleraar, rechtsgeleerde.
Theo van Doesburg (1883-1931), schrijver en schilder, oprichter van De Stijl.
A.J. Jongeleen (1894-1971). Naoorlogse bouwwethouder (1946-1962), sociaaldemocraat.
R.P. Cleveringa (1894-1980), hoogleraar rechten. Hield in 1940 rede tegen ontslag joods collega's.
J.H. Oort (1900-1992), sterrenkundige. Pionier van de radioastronomie.
C.J. Piena (1908-1980), raadslid, voorzitter Raad van Verzet, wethouder (1962-1970), sociaaldemocraat.
Marinus van der Lubbe (1909-1934), radicaal-linkse activist. Stichtte brand in de Reichstag in Berlijn en werd door de nazi's vermoord.
S. Menken (1909-1997), katholiek politicus, langstzittende wethouder ooit (1945-1972).
Mary Servaes-Bey (Zangeres zonder Naam, 1919-1998), vertolkster van het Nederlandse levenslied.
1816 - Eerste stoommachine in Leiden
1836 - Vestiging Grofsmederij
1843 - Aansluiting op het spoorwegnet
1848 - Leiden opent als eerste in Nederland een gemeentelijke gasfabriek - Een blik op de Leidse industrie in Noordvest anno 1923. Centraal de Stedelijke Gas- en Lichtfabrieken aan de Langegracht. De lage daken tussen Langegracht en Oude Singel links, zijn van de wolfabriek van Krantz.
1848 - Huiszittenhuiskwestie - Een spotprent over de Huiszittenhuiskwestie uit 1849. Het vuurtje wordt opgestookt door een man in toga. Bedoeld wordt Thorbecke, die ondertussen de Leidse politiek voor de landelijke had ingewisseld.
1853 - Oprichting eerste kiesverenigingen
1858 - Eerste ijzeren brug in de stad (Scheluwbrug)
1860 - Begin conservenindustrie in Leiden - Een van de eerste conservenfabriekanten was Neeltje Segaar. Zij trouwde later met L. E. Nieuwenhuizen. Het merk dat zij voerden was 'Sleutels', ook wel 'Cross Keys'.
1863 - Leids Adres tegen kinderarbeid - Kinderen aan de spinmachines in de fabriek van Van Wijk.
1866 - Laatste grote epidemie (cholera) - Kaart van Leiden met aanwijzingen van de sterfgevallen van de cholera.
1878 - Oprichting LDM
1884 - Oprichten standbeeld Pieter Adriaansz. van der Werf (burgemeester)
1886 - Oprichting 3 October Vereeniging - De uitdeling van haring en wittebrood in de Waag tijdens de viering van 1906. Deze uitdeling dateert al van voor de oprichting van de 3 October Vereeniging.
1895 - Grote staking bij Leidsche Katoenmaatschappij
1896 - Stadsuitbreiding met stukken van omringende gemeenten - De stadsuitbreidingen van 1896 (rood), 1920 (groen), en 1966 (paars) in kaart gebracht. Leiden werd daardoor twaalf keer zo groot.
1901 - Aalberse eerste wethouder van sociale zaken, tevens eerste confessionele wethouder
1902 - Eerste Nobelprijs voor Leidse geleerden toegekend aan P. Zeeman en H.A. Lorentz - Groepsfoto met grote geleerden. Zittend v.l.n.r. de Engelse astronoom A.S. Eddington en natuurkundige H.A. Lorentz. Staand v.l.n.r. de natuurkundigen A. Einstein en P. Ehrenfest en astronoom W. de Sitter, in wiens werkkamer op 26 september 1926 de foto genomen werd.
1907 - Aanleg elektriciteitsnet
1911 - Elektrische tram
1912 - Oprichting Gemeentelijke Reinigingsdienst,
1917 - Oprichting kunstgenootschap De Stijl
1918 - Hongeroproer en ongeregeldheden
1919 - Algemeen kiesrecht en eerste vrouwen in gemeenteraad - Vaandel van de Algemene Bedrijfsgroepen Centrale, afdeling Leiden, opgericht in 1914. De ABC was aangesloten bij het Nederlands Verbond van Vakverengingen (NVV), de voorloper van de FNV.
1920 - Stadsuitbreiding met stukken van omringende gemeenten - De stadsuitbreidingen van 1896 (rood), 1920 (groen), en 1966 (paars) in kaart gebracht. Leiden werd daardoor twaalf keer zo groot.
1929 - Stadhuisbrand - Het was ijzig koud toen het Leidse stadhuis af brandde. De restanten toonden dan ook de aanblik van een ijspaleis.
1940 - Rede van Cleveringa
1943 - Deportatie kinderen Joodse Weeshuis - Kinderen achter het Joodse Weeshuis met kinderjuffrouw Mary de Raaij, mei-juni 1942. Bij drie kinderen is de jodenster zichtbaar.
1944 - Bombardementen op Leidse stations - Rookwolken stijgen op uit woningen in de Haverzaklaan, bij het station. De buurt werd op 11 december 1944 getroffen door geallieerde bommen, bedoeld voor V2-raketten, opgeslagen bij het station. Er vielen ruim vijftig doden.
1945 - Bevrijding na 5 jaar Duitse bezetting
1945 - Oprichting Volksuniversiteit K&O
1953 - Omhoogbrengen spoorlijn
1953 - Demping van de Mare
1959 - Aanleg cityring - In de jaren zestig werd de Langegracht gedempt ten behoeve van een Cityring.
1966 - Stadsvergroting ten koste van omringende gemeenten - De stadsuitbreidingen van 1896 (rood), 1920 (groen), en 1966 (paars) in kaart gebracht. Leiden werd daardoor twaalf keer zo groot.
1969 - Veemarkt verhuist van binnenstad naar Groenoordhal - De Leidse veemarkt op de Nieuwe Beestenmarkt, kort voor 1900. De veemarkt maakte in die tijd een enorme ontwikkeling door.
